? assende zorg juist in
P
de laatste levensfase
zó belangrijk?
De laatste levensfase is voor mensen en hun naasten niet gemakkelijk.
Des te belangrijker is het dat patiënten juist dan passende zorg krijgen,
zorg die is afgestemd op hun persoonlijke wensen en behoeften, weet
huisarts Remon Hendriksen. ?Je kunt heel veel voor iemand doen als
?de dokters? niets meer kunnen doen.?
Remon is huisarts in Best en begeleidt al
delijkheid. Het is vreselijk om je verhaal
Individueel zorgplan
ruim 25 jaar patiënten die weten dat het
steeds weer opnieuw en aan een ander te
In een individueel zorgplan wordt onder
einde nadert. Juist in de zware, laatste
moeten vertellen. We hebben daarom met
meer vastgelegd wat de patiënt nog zou
levensfase moet de patiënt echt centraal
de huisartsen in de regio goede, eenduidige
willen: een bezoek aan een familielid, het
staan, zegt hij. En dat vindt ook CZ. Eerder
afspraken gemaakt over onder andere
bijwonen van een bijeenkomst, zoals een
lanceerde de overheid het Nationaal
bereikbaarheid. Als het kan, probeer je als
speciale kerkdienst, et cetera. Ook de
Programma Palliatieve zorg, om de zorg
huisarts ook bereikbaar te zijn buiten kan-
plaats waar de persoon het liefst wil
aan mensen in de laatste levensfase ? de
tooruren. Ben ik niet beschikbaar, dan kan
sterven ? thuis of bijvoorbeeld in een hos-
fase waarin het einde nadert ? te verbete-
de huisartsenpost het overnemen. Zij heb-
pice of bijna-thuis-huis ? komt aan de
ren. In aanvulling hierop heeft CZ een
ben ook inzage in het dossier en de precieze
orde. Daarnaast wordt een vraag als ?wel
aantal extra aandachtspunten vastge-
afspraken met de patiënt.?
of geen euthanasie, en hoe dan? uitvoerig
besproken ? en in een wilsverklaring vast-
legd, die zorgaanbieders ondersteunen
om de zorg in die laatste levensfase te
verbeteren.
Bespreken zorgen, wensen en
behoeften
gelegd. ?Een patiënt gaf aan dat hij
misschien wel euthanasie zou willen, om-
De patiënt centraal stellen betekent ook
dat hij bang was voor alle pijn die hij nog
Centrale zorgverlener thuis
dat de centrale zorgverlener/huisarts
zou krijgen. Ik legde uit dat voor de pijn
Eén van de aandachtspunten: ?de centrale
zich verdiept in de zorgen, angsten, wen-
medicatie voorhanden was. Anderen zien
zorgverlener thuis?. Dit is iemand ? meestal
sen en behoeften van een patiënt.
vooral op tegen de fysieke en mentale
de huisarts ? die het eerste aanspreekpunt
Remon: ?Hoe ziet iemand zijn/haar le-
aftakeling. Dat is met geneesmiddelen
is voor de patiënt en de naasten, die regel-
venseinde? Soms merk je dat een patiënt
vaak níet op te lossen. Het is dus je taak als
matig contact heeft met de patiënt, weet
nog niet toe is aan die vraag. Dan laat je
zorgverlener om iemands angsten en wen-
wat zijn wensen en behoeften zijn, infor-
het rusten. Maar op enig moment is het
sen heel goed helder te krijgen. Zodat de
matie deelt met andere zorgverleners en de
bespreken ervan onontkoombaar ? als de
patiënt de zorg krijgt en de keuzes maakt
patiënt informeert wanneer hij zich tot wie
artsen écht niets meer kunnen doen en
die écht bij zijn behoeften aansluiten.?
kan richten op acute momenten. Remon:
de patiënt versneld achteruit gaat. Ook
?Het laatste waar iemand in de laatste
dat is iets wat de centrale zorgverlener
levensfase bij gebaat is, is onrust en ondui-
moet vaststellen.?
CZ magazine
17